Dlaczego wytyczne ERC 2025 są przełomowe?

Publikacja wytycznych ERC 2025 miała miejsce 22 października 2025 roku. Obejmują one m.in. BLS (podstawowe zabiegi resuscytacyjne), ALS (zaawansowane zabiegi ratownicze), informacje dotyczące resuscytacji pediatrycznej i neonatologicznej, opiekę nad poszkodowanym po powrocie krążenia, a także kwestie z zakresu edukacji i etyki. Polska Rada Resuscytacji (PRC) opracowała oficjalne tłumaczenie wytycznych oraz dokumenty dostosowujące zalecenia ERC do kontekstu krajowego. Jakie są najważniejsze zmiany w wytycznych, i co to oznacza dla ratowników i instruktorów?

Najważniejsze zmiany w nowych wytycznych ERC 2025

Systemy ratownictwa i rola centrów dyspozycyjnych – nowe zalecenia podkreślają znaczenie roli operatorów numer alarmowego w rozpoznawaniu nagłego zatrzymania krążenia i asyście przy udzielaniu pierwszej pomocy przez dzwoniącego.

• Rejestry AED – zaleca się integrowanie centrów dyspozytorskich z rejestrami AED w czasie rzeczywistym – tak, by operatorzy mogli natychmiast wskazywać najbliższy dostępny w danej chwili defibrylator.
• Dostępność AED – zdecydowanie odradzane jest jakiekolwiek blokowanie szaf z AED. Wszelkiego rodzaju zamki, kody lub klucze mogą opóźniać dostęp do urządzenia. Zamiast tego zaleca się stosowanie systemów antykradzieżowych opartych na geolokalizacji.

Nowe wytyczne uznają dostarczanie AED za pomocą dronów jako obiecującą innowację, będącą obecnie przedmiotem badań klinicznych, szczególnie dla obszarów trudno dostępnych.

Z punktu widzenia ratowników, obecna aktualizacja wytycznych ERC stanowi jasny sygnał, że budowa łańcucha przeżycia to nie tylko szkolenia i umiejętności ratunkowe, ale i infrastruktura oraz wsparcie operacyjne.

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS) – aktualizacje w RKO

Ważne zmiany dotyczą również wykonywania RKO (resuscytacji krążeniowo-oddechowej). W nowych wytycznych ratownik nie musi sprawdzać oddechu przed wykonaniem połączenia alarmowego. Zaleca się natychmiastowe wezwanie pomocy. W sprawdzaniu, czy poszkodowany oddycha prawidłowo, pomóc może dyspozytor.

Aktualizacje doprecyzowują również kwestię uciśnięć klatki piersiowej. Zalecane tempo to nadal 100-120 ucisków na minutę, głębokość – 5-6 cm (nie więcej niż 6). Przerwy powinny być minimalne, ale pozwalające na pełne odbicie uciśniętej klatki piersiowej. Dodatkowo ratownicy mają unikać wdmuchiwania nadmiernej ilości powietrza przy wykonywaniu oddechów ratunkowych.

Podobnie jak wcześniej, zaznacza się, że każdy – nie tylko ratownicy – może i powinien używać AED. Nowością jest z kolei nacisk na ich łatwą dostępność oraz jasne oznakowanie lokalizacji defibrylatorów.

Dodatkowo podkreślono rolę wsparcia psychicznego dla ratowników. Uznano, że udzielenie pomocy, zwłaszcza w nagłym zatrzymaniu krążenia, może być traumatyzujące dla osób wykonujących czynności, jak również dla innych świadków zdarzenia. Z tego powodu nowe wytyczne zachęcają do sięgania po wsparcie psychologiczne w tego rodzaju sytuacjach. Podsumowując, nowe wytyczne RKO koncentrują się na uproszczeniu procedur, zwiększeniu dostępności AED, ale i na jakości wykonywanych czynności oraz wsparciu dla osób ratujących.

Pierwsza pomoc (First Aid) – rozszerzony zakres i nowe priorytety

Zgodnie z nowymi wytycznymi, zasada ABCDE rozszerza klasyczne ABC. Kolejność czynności podczas sprawdzania stanu poszkodowanego wygląda następująco:

• A (airway) – sprawdzenie drożności dróg oddechowych,
• B (breathing) – oddech,
• C (circulation) – tętno,
• D (disability) – ocena nieprzytomności w skali Acvpu,
• E (exposure) – ekspozycja, odsłonięcie ciała poszkodowanego.

Dodatkowo wskazuje się konieczność priorytetowego podejścia do krwotoków zagrażających życiu i stosowania opasek uciskowych. W wytycznych ujęto także specjalne przypadki, takie jak hipotermia, udar cieplny, amputacje urazowe, hipoglikemia (poza kontekstem cukrzycy), zatrucia, utonięcia. Wskazano także na konieczność improwizacji tam, gdzie dostęp do sprzętu ratunkowego jest utrudniony – np. zastępowania opasek uciskowych materiałami dostępnymi na miejscu.

Nowe wytyczne oznaczają, że na zajęciach takich jak kurs pierwszej pomocy uczestnicy powinni mieć do czynienia z szerszym zakresem tematów niż do tej pory, ucząc się nie tylko podstawowego ratowania życia, ale i reagowania w różnych sytuacjach zagrożenia.

Edukacja i szkolenia – nowe podejście do nauczania resuscytacji

Jednym z istotnych elementów nowych wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji jest nacisk na edukację. Podkreśla się korzyści z wprowadzania nauczania pierwszej pomocy już wśród dzieci w wieku przedszkolnym (4-6 lat) i kontynuacji tego procesu w szkołach. Ważne jest to, by szkolenia były praktyczne, interaktywne, z wykorzystaniem manekinów oraz innych pomocy, a także by zawierały element odgrywania scenariuszy. Zaleca się przy tym, by treningi nie ograniczały się do jednorazowych kursów, tylko by były powtarzalne.

Silny nacisk również kładzie się na tzw. debriefing, czyli omawianie przećwiczonych sytuacji i scenariuszy pod kątem czynności, które zostały wykonane, i które powinny zostać przeprowadzone. W połączeniu z realnym działaniem pozwala to sprawdzić kompetencje i przekazaną wiedzę w warunkach możliwie zbliżonych do prawdziwych.

Dla instruktorów i organizatorów szkoleń, takich jak kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy i kursy pierwszej pomocy dla firm opracowanych przez Centrum Ratownictwa, aktualne na 2025 rok wytyczne dot. resuscytacji i innych czynności oznaczają konieczność dostosowania metod nauczania – tak, by znalazło się w nich więcej symulacji i feedbacku oraz by nauczanie pierwszej pomocy było częścią długofalowego planu edukacyjnego.

Zaawansowane zabiegi (ALS) oraz opieka po resuscytacji

Jak wskazują autorzy streszczenia nowych wytycznych ERC 2025 (European Resuscitation Council Guidelines 2025 Executive Summary), obecne zalecenia zawierają również istotne wskazówki z dziedziny ALS oraz opieki poresuscytacyjnej.

Przede wszystkim wskazuje się, że wszystkie zespoły ratownictwa medycznego powinny być wyposażone w defibrylatory, a także wdrażać systemy mające poprawiać jakość resuscytacji dzięki odpowiedniemu dobieraniu członków zespołu.

W wytycznych wspomniana jest również kwestia odstąpienia od resuscytacji – ERC dopuszcza lokalne wprowadzenie szczegółowych reguł w tej dziedzinie, pod warunkiem ich walidacji w kontekście prawnym, organizacyjnym i kulturowym.

Dodatkowo wytyczne 2025 w sprawie resuscytacji zawierają rekomendacje dotyczące m.in. utrzymywania odpowiedniej temperatury ciała, opieki neurologicznej oraz długoterminowej rehabilitacji.

Poszerzony został także rozdział dotyczący etyki. Zaakcentowano znaczenie planowania zakończenia terapii, udziału rodziny w całym procesie, decyzji zgodnych z wolą pacjenta i wspólną odpowiedzialność zespołów ratowniczych.

Co te zmiany oznaczają dla ratowników, instruktorów i firm szkoleniowych?

Jakie są praktyczne konsekwencje wprowadzonych przez ERC w 2025 zmian? Przede wszystkim zarówno dyspozytornie, zespoły i organizacje ratownicze powinny już teraz rozpocząć proces adaptowania się do nowych zaleceń, zgodnie z wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji (PRC), dostosowującymi zalecenia European Resuscitation Council 2025 do lokalnych warunków. Powinny zwrócić szczególną uwagę na procedury dyspozytorskie, rejestry AED oraz dostęp do urządzeń.

Z kolei instruktorzy kursów BLS+AED i KPP są zobowiązani do zaktualizowania materiałów szkoleniowych, scenariuszy i programów nauczania, również biorąc pod uwagę zalecenia dotyczące feedbacku i powtarzalności zajęć. Istotne jest również nauczanie pierwszej pomocy ze szczególnym zwróceniem uwagi na jakość wykonywanych przez kursantów czynności – prawidłową częstotliwość i głębokość uciśnięć, prawidłowe oddechy ratunkowe itp. Jednocześnie programy szkoleń powinny być oceniane nie tylko pod kątem liczby przeszkolonych osób, ale i retencji umiejętności oraz realnego wpływu na łańcuch przeżycia.

Z kolei w przypadku zespołów ratownictwa medycznego istotne jest wprowadzenie możliwości sięgnięcia po wsparcie psychologiczne, a także większe zwrócenie uwagi na debriefing, rozmowy i edukację o ryzyku traumy u poszkodowanych i świadków zdarzenia. Choć zgodne z nowymi wytycznymi ERC 2025 zmiany w RKO i innych procedurach są niewątpliwie obiecujące, ich skuteczne wdrożenie wymaga czasu i zasobów. Dotyczy to szczególnie takich kwestii jak zakup sprzętu, ale i aktualizacja programów kursów. Nowe wytyczne mają szansę stać się standardem w nauczaniu pierwszej pomocy już od stycznia 2026.

Dlatego, jeśli chcesz nie tylko mieć wiedzę w tym zakresie, ale i mieć pewność, że jest najbardziej aktualna, w Centrum Ratownictwa zapraszamy do kontaktu. Dzięki szerokiej ofercie kursów z pewnością znajdziesz idealne szkolenie dla siebie lub swojej firmy. Dbamy nie tylko o to, by wiedza była przekazywana w przystępny sposób, w formie różnorodnych symulacji i ćwiczeń praktycznych, ale i zgodna z najnowszymi standardami Europejskiej Rady Resuscytacji.

Źródła: Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji 2025 – podsumowanie wytycznych, Kraków 2025, dost. 17.11.2025 European Resuscitation Council Guidelines 2025 Executive Summary Greif, Robert Wnent, J. et al. Resuscitation, Volume 215, 110770 , October 2025, dost. 17.11.2025